Obowiązkowy punkt wycieczek do stolicy Polski. Uczęszczany przez tysiące mieszkańców i miliony turystów. Wydeptane, przechodzone wzdłuż i wszerz. Stare Miasto w Warszawie. A co o nim tak naprawdę wiesz? 

Od średniowiecza do współczesności

Historyczne centrum miasta, czyli Stare i Nowe Miasto datuje się na przełom XIII i XIV wieku, kiedy to książę mazowiecki i płocki Bolesław II założył gród Stara Warszawa. Powstał wtedy rynek, na którym na przełomie XIV i XV w. wzniesiono ratusz (rozebrany w 1817 r.), katedra św. Jana, a na wiślanej skarpie zamek. Wszystko otaczał pierścień murów obronnych, z których zachowały się znaczne fragmenty wraz z XVI-wiecznym barbakanem.Z uwagi na korzystne położenie – na szlaku handlowym łączącym Morze Czarne i Bałtyk – osiedlili się w Starej Warszawie głównie bogaci kupcy. Pozostałość warszawskiego odcinka owej drogi handlowej to dzisiejsza Świętojańska, Rynek i Nowomiejska. Handlowa osada Nowe Miasto powstała w XIV wieku i aż do 1789 roku stanowiła oddzielny organizm, kiedy to połączono ją ze Starym Miastem.

Rynek Starego Miasta w Warszawie jest stosunkowo niewielki. Rozmieszczony na planie prostokąta, przez wieki stanowiło centrum tętniącego życia, choć niektórzy tam swój żywot też kończyli w czasie publicznych egzekucji. Architektura zmieniała wraz ze zmieniającymi się stylami w sztuce. Pierwsze średniowieczne kamienice budowane były w stylu gotyckim, w czasach panowania Zygmunta Augusta domy, odnawiane czy odbudowywane po klęskach żywiołowych, miały charakter renesansowy. Natomiast na początku XVII wieku kamienice zyskały barwne tynki i barokowe zdobienia. Z tego okresu pochodzą główne zabudowania, które możemy podziwiać dzisiaj.

Stare Miasto w Warszawie – zniszczenia i odbudowa

Paryż Północy. Tak nazywano Warszawę w latach międzywojennych. To mówi wiele o jej krasie, pięknie i dystyngowanej atmosferze. II wojna światowa i Powstanie Warszawskie przyniosły jednak katastrofalne skutki. Zniszczenia sięgały 90%, jednak nie poddano się.

Warszawscy architekci i konserwatorzy z prof. Janem Zachwatowiczem na czele zdecydowali się na odbudowę Starówki, która była symbolem serca całego narodu polskiego. Pomagali praktycznie wszyscy. Decyzję tę krytykowano na forum europejskim, ponieważ nikt wcześniej nie zdecydował się na rekonstrukcję zabytków na tak dużą skalę. Przywrócenie dawnego blasku Staremu i Nowemu Miastu trwało dekadę.

Odtworzono układ przestrzenny z okresu lokacji w XIII wieku oraz architektoniczną zabudowę z XVIII wieku na podstawie zachowanych wizerunków miasta utrwalonych między innymi w obrazach słynnego Canaletta.

Wysiłki architektów i tysięcy Polaków zostały docenione w 1980 roku przez UNESCO, które wpisało Stare Miasto w Warszawie na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego. Tablica informująca o tym fakcie została wtopiona w bruk ulicy Zapiecek, tuż przy wejściu na Rynek.

Lata 70. XX stulecia to także początek odbudowy Zamku Królewskiego, który częściowo spalono w 1939, a 5 lat później wysadzono w powietrze. W mury wbudowano wszystkie uratowane i pieczołowicie przechowane fragmenty dawnego gmachu, a dziś – w dawnej siedzibie władców – prócz cudownych apartamentów zwiedzisz także obrazy Rembrandta czy płótna wspomnianego już Canaletta, który naprawdę nazywał się Bernardo Bellotto.

Stare Miasto w Warszawie – co zobaczyć?

Symbolem Starego Miasta jest Plac Zamkowy. Utworzono go w 1818 roku w wyniku zburzenia stajen zamkowych, okolicznych kamienic i Bramy Krakowskiej. Stając na tarasie nad wylotem tunelu trasy WZ, możesz podziwiać widok na Pałac pod Blachą, osiedle Mariensztat, Pragę i – oczywiście – Wisłę.

Stare Miasto w Warszawie obfituje w ważne dla naszej historii i tożsamości zabytków. Dość wspomnieć o wymienionym już Zamku Królewskim. Zaliczyć trzeba do nich także Katedrę św. Jana, kościół Jezuitów i Kolegium, zespół murów pod Barbakanem, Kamienicę Fukierów, Kamienicę Książąt Mazowieckich… i wiele innych. Im przyjrzymy bliżej się już niedługo 😉

P.S. A może chcesz poznać inne ciekawe miejsca w Polsce?