To, że mamy się czym poszczycić, jeśli chodzi o atrakcje turystyczne, to wszyscy wiemy. A czy wiedzieliście, że mamy w naszych granicach największą twierdzę w Europie? W Górach Sowich ukryta jest Srebrna Góra, która budzi respekt wszystkich zwiedzających, a jego wartość historyczna wywindowała ją na listę 25 Pomników Historii Rzeczpospolitej.
Srebrna Góra – strażniczka Kotliny Kłodzkiej
Moglibyśmy wymieniać różne wyjątkowości Twierdzy w Srebrnej Górze. Skupimy się na dwóch – to jedyna twierdza górska w Polsce, a także największa budowla forteczna na Starym Kontynencie z najwyższym bastionem basztowym, czyli Donjonem. Tyle laudacji – przechodzimy do faktów.
(fot. commons. wikimedia.org)
Ta potężna budowla powstała na zamówienie i wyraźny rozkaz władcy Prus, Fryderyka Wielkiego. Budowla rozpoczęła się w 1765 roku i trwała przeszło 12 lat. Korpus budowli został zaprojektowany przez Holendra G.K. Walrave, znakomitego architekta i fortyfikatora na służbie pruskiej. Plan ogólny opracował włoski inżynier Pinto, a zmodyfikował płk Ludwik Wilhelm Regeler, który ostatecznie odpowiada za widoczne kształty fortecy, stanowiącej jeden najlepiej zachowanych przykładów XVIII-wiecznej, europejskiej architektury obronnej.
(fot. commons. wikimedia.org)
Fortyfikację wzniesiono na dwóch górujących nad Przełęczą Srebrną (586 m n.p.m.) wzniesieniach: Forteczną (Warowną) Górę (686 m n.p.m.) oraz Ostróg (627 m n.p.m.). Jej głównym zadaniem miała być obrona przejścia przez przełęcz do Kotliny Kłodzkiej. O skali tego przedsięwzięcia niech świadczy fakt, że koszt budowy całego kompleksu – wedle XX-wiecznych źródeł – wyniósł 1 668 000 talarów. Do budowy twierdzy zbudowano tartak, cegielnię, wapienniki, wodociąg i liczne drogi transportowe.
(fot. commons. wikimedia.org)
Mury forteczne zostały wykonane z wydobytego na miejscu kamienia. Cegłę wykorzystano jedynie do wykończenia wnętrz kazamat, wewnętrznego muru dziedzińca Donżonu i obu jego bram wjazdowych. Wszelkie narożniki, krawędzie i rynny wykonano z białego lub czerwonego piaskowca. Do budowy zatrudniono około 4 000 robotników z zachodnich Niemiec i Czech. Także okoliczna ludność była przymuszana do tych prac. Wszystko nadzorował król Fryderyk II, który po corocznych manewrach zatrzymywał się w Srebrnej Górze lub we dworze w Budzowie.
(fot. commons. wikimedia.org)
Budowę przeprowadzono w trzech zasadniczych etapach:
- 1765-68 – centralne elementy forteczne: Donjon, kazamaty galerii przeciwstokowej i bastiony pomocnicze: Kleszczowy, Nowomiejski, Gwiaździsty, Górny, Dolny i Kawalierę.
- 1768-71 – wspomagające Donjon forty: Rogowy, Wysoka Skała, Ostróg oraz ich esplanady.
- 1770-77 – wykonano umocnienia Chochołów: Bateria Kazamatowa, Bateria Tarasowa, Reduta Skrzydłowa, Fort Chochoł Mały, Schron Mostu Lisiego, Flesz. W latach 1772-76 wzniesiono też koszary.
(fot. commons.wikimedia.org)
W całej twierdzy znajdowało się łącznie 299 kazamat i 54 izby strzeleckie, które rozmieszczono na trzech kondygnacjach, a dostępu do nich broniło 8 bram. Na wypadek wojny jej załogę miało stanowić 3 756 żołnierzy, a w razie potrzeby nawet 5 000. Artyleria forteczna składała się z 264 dział, haubic i moździerzy. Każdy Fort posiadał swoją studnię, istniała również piekarnia, browar, hodowano również zwierzęta, a w magazynach można było przechować żywność i opał na co najmniej trzymiesięczne oblężenie.
Zapiera dech, prawda? (fot. forty.pl)
Główny jej trzon tworzy zespół bastionów z donżonem w środku. Ogromne magazyny, studnia, zbrojownia, kaplica, więzienie, szpital, piekarnia, browar, warsztaty rzemieślnicze i prochownia – to wszystko sprawiało, że Srebrna Góra była twierdzą całkowicie samodzielną i samowystarczalną.
(fot. commons. wikimedia.org)
Obecnie w Srebrnej Górze znajduje się plenerowa wystawa broni ciężkiej z okresu II wojny światowej, a z korony twierdzy rozpościera się widok na Sudety.
(fot. commons.wikimedia.org)
Przez cały rok można zwiedzać labirynty i zakamarki twierdzy wraz z charyzmatycznymi przewodnikami, a w ciągu miesięcy odbywa się tam również kilka imprez na świeżym powietrzu, które gromadzą fanów militariów i wojskowej architektury. Tu postawmy kropkę i grubą kreskę. Możecie także obejrzeć krótki dokument:
Srebrna Góra to także gratka dla grotołazów i miłośników alternatywnych form zwiedzania…
….a poszukiwaczy adrenaliny zachęcamy do ekstremalnych zjazdów enduro:
Dodaj komentarz